Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady uchwalony został 8 czerwca 2006 r. przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w 66. rocznicę przybycia pierwszego transportu 728 polskich więźniów do KL Auschwitz. Święto to obchodzone jest co roku 14 czerwca.

Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny w Oświęcimiu stanowił początkowo miejsce deportacji polskiej inteligencji i żołnierzy walczących z okupantem, harcerzy, studentów, więźniów politycznych. Deportowano tu około 150 tys. Polaków, z czego śmierć poniosła prawie połowa.

Więźniami Auschwitz byli obywatele ponad 20 narodowości, spośród których 85 proc. stanowili Żydzi. Drugą pod względem liczebności deportowanych grupę stanowili Polacy. Mordowani byli również Romowie, a także jeńcy sowieccy. Całkowita liczba ofiar Niemców nie jest znana. Szacuje się, że w Auschwitz zginęło co najmniej 1,3 mln osób.

Więźniów do obozu KL Auschwitz, a także do innych miejsc zagłady, wywożono między innymi z więzienia, mieszczącego się przy ówczesnej ul. Pawiej w Warszawie, zwanego potocznie Pawiakiem. W latach 1939–1944 Pawiak był największym niemieckim więzieniem politycznym na terytorium okupowanej Polski.