czwartek, 09 lipiec 2020 11:25

Poznaj Gminę Brusy

Miasto i gmina Brusy położone są w południowej części województwa pomorskiego, w podregionie Kaszub, na Zaborach.

Nazwę „Zabory”, powszechnie tłumaczoną jako obszar leżący za Borami Tucholskimi, znajdujemy w dokumentach książąt pomorskich. Po raz pierwszy pojawia się w dokumencie z dnia 24 czerwca 1299 r. w Gnieźnie, wystawionym przez księcia PolskiPomorza Władysława I Łokietka. W dokumencie tym Władysław nadaje Nicolausowi Jankouicz z Kalisza, palatynowi kaliskiemu, prawo prowadzenia sądów w kasztelaniach RaciążSzczytno oraz palatynat in terra Zaborensi (terra Sabor, terra Zaborensis), czyli na ziemi zaborskiej. Mieszkańców tej ziemi zwą Zaborakami lub Krebanami.

Przeprowadzane badania wykopaliskowe pozwalają domyślać się istnienia skupiska ludzkiego, na terenie obecnego miasta i gminy Brusy, już w epoce żelaza i brązu. Historia Brus sięga 1351 r. kiedy to Brusy otrzymały przywilej osadniczy wystawiony przez komtura Konrada Vallekopa w obecności braci zakonnych, wójta i przedstawicieli rycerstwa.

Nazwa miejscowości pochodzi od słowa brus – kamień młyński. Awans cywilizacyjny w drugiej połowie XIX wieku związany był niewątpliwie z wybudowaniem w 1856 r. drogi bitej oraz utworzenia w 1902 r. linii kolejowej Chojnice – Brusy.

            Brusy otrzymały prawa miejskie w 1988 r. na mocy uchwały podjętej przez Radę Państwa w porozumieniu z Radą Ministrów z dnia 18 grudnia 1987 r. Akt nadania praw miejskich wsi Brusy został wręczony przez Zastępcę Przewodniczącego Rady Państwa Kazimierza Barcikowskiego na ręce ówczesnego Przewodniczącego Gminnej Rady Narodowej Henryka Narlocha w dniu 12 lutego 1988 r.

            Obecnie, liczące około 5 tys.  mieszkańców miasto, stanowi centrum handlowe i administracyjne około 14 tysięcznej gminy.

Brusy słyną z przetwórstwa zasobów natury, takich jak runo leśne i ryby. Przez lata funkcjonowało tu Bydgoskie Przedsiębiorstwo Produkcji Leśnej „Las”. Obecnie zaś działają tu głównie rodzinne firmy, których produkty cieszą się uznaniem zarówno w kraju jak i za granicą. Największymi pracodawcami są: funkcjonujący od 2007 r. Zakład Produkcji Konserw Rybnych EvraFish oraz Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”.

            Każdy, odwiedzający gminę Brusy, turysta powinien spróbować, wypiekanego w sposób tradycyjny przez piekarnię Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” oraz Państwa Zakrzewskich, pieczywa. Amatorów wędlin zapraszamy do skosztowania naturalnych kiełbas wyrabianych przez masarnię Państwa Gierszewskich. Nie można również zapomnieć o produktach powstałych z runa leśnego wytwarzanych przez lokalne firmy, takie jak: Bruspol Fungopol, Nasza Chata oraz Zakład Produkcji Spożywczej pana Stefana Skwierawskiego. Ostatnia z firm, prócz przetworów z runa leśnego, jest producentem tradycyjnych nalewek, m.in. z żurawiny, pigwy czy aroni.

 

Nazwy miejscowości w języku kaszubskim

nazywnictwo obr trawaitpGmina Brusy, silnie zakorzeniona w kulturze kaszubskiej, w 2009 r. rozpoczęła realizację projektu polegającego na wprowadzeniu na jej terenie dwujęzycznych tablic miejscowości. Temat wprowadzenia dodatkowych nazw w języku kaszubskim został zapoczątkowany na posiedzeniu Zrzeszenia Kaszubsko Pomorskiego Oddział w Brusach 25 maja 2009 r. Następnie Rada Miejska w Brusach podjęła odpowiednie uchwały i wystosowała wnioski do Wojewody Pomorskiego dotyczące wprowadzenia dodatkowych nazw miejscowości oraz o wpisanie Gminy Brusy do Rejestru gmin, na których obszarze stosuje się podwójne nazewnictwo. Wnioski  przekazano w 2010 r. do Ministerstwa Spraw  Wewnętrznych i Administracji, gdzie zostały pozytywnie zaopiniowane. 10 stycznia 2011 r. Gmina Brusy została oficjalnie wpisana do Rejestru gmin, na których obszarze używane są nazwy w języku mniejszości.

W tym samym roku wystosowano pismo do MSWiA o dofinansowanie przedsięwzięcia, a zaledwie kilka miesięcy później podpisano z Ministerstwem porozumienie na wymianę tablic w 62. miejscowościach na terenie gminy. Łączny koszt zadania wyniósł niespełna 130 tys. zł, które w całości pokryło MSWiA.

Oficjalne odsłonięcie tablic odbyło się 27 lipca 2011 r. Było to historyczne wydarzenie, stanowiące element kultywowania tradycji kaszubskiej oraz symbol przynależności lokalnej społeczności do Kaszub. Nazewnictwo miejscowości w języku kaszubskim stało się również ważnym elementem promocji naszej gminy.

Wyświetlony 32415 razy