Szlak literacki im. Anny Łajming (czarno-żółty)
Szlak utworzony, aby uczcić pamięć znanej kaszubskiej pisarki Anny Łajming urodzonej w Przymuszenie w rodzinie Żmuda Trzebiatowskich. Wiedzie on nieopodal jezior Zaborskiego Parku Krajobrazowego, doliną rzeki Zbrzycy, wzdłuż szlaku spływów kajakowych. Jego przebieg wyznaczają opisane przez pisarkę miejsca jej wspomnień.
Trasa szlaku:
Brusy PKP (0) – Zalesie (5,0) – Leśno, kościół (8,8) – Wysoka Zaborska (13,5) – Przymuszewo (16,0) – Lendy (16,8) – Bytówko (19,0) – Mutkowo (21,5) – Sominy (24,0) – Skoszewo (25,5) – Skoszewko (26,8) – Gapowo (28,2) – Kruszyn (34,5) – Parzyn (38,0) – Kaszuba (42,0)
Szlak kaszubski im. Juliana Rydzkowskiego (czerwony)
Trasa zaczyna się w Chojnicach, skąd wyruszmy w kierunku Jarcewa. Po drodze mijamy jezioro Niedźwiedź, przecinając czarny szlak Jana Karnowskiego. Leśnymi drogami kierujemy się na zachód mijając zabudowania Starego Młyna. Dalej, idąc przez Funkę, podążamy aż do Bachorza. Idziemy w kierunku jeziora Płęsno, mijając pomnikowy dąb „Bartuś”. Dalej niebieskim szlakiem zbliżamy się do Męcikału, następnie skręcamy do mostu nad rzeką Brdą. Podążamy do leśniczówki Okręglik i wzdłuż jeziora Trzemeszno trafiamy do wsi Giełdon. Dalej przez Czarniż, Kinice zmierzamy do Kosobud. Poruszając się leśną drogą do wsi Dąbrowa, a następnie drogą asfaltową do Wiela. I tu kończymy trasę.
Trasa szlaku:
Chojnice (0,0) – Jarcewo (6,0) – Stary Młyn (10,3) – Funka (12,8) – Bachorze (14,9) – Stara Piła (18,4) – Męcikał (28,9) – Czarniż (38,7) – Kosobudy (43,2) – Wiele (54,6)
Szlak Zbrzycy (niebieski)
Szlak Zbrzycy rozpoczyna się przy stanicy wodnej PTTK w miejscowości Swornegacie i prowadzi w górę rzeki Zbrzycy, drogą pośród starych drzewostanów, skarpami nad doliną rzeki. Koło Parszczenicy szlak wychodzi na otwarte przestrzenie z wspaniałymi widokami na ciąg jezior: Śluza, Parszczenica, Długie, Księże i Laska.
Na pierwszy sklep, a w sezonie także pole namiotowe i bar „A`Laska”, natrafiamy w miejscowości Laska. Tu niebieski szlak spotyka się z zielonym biegnącym do Drzewicza wzdłuż Doliny Jezior Rynnowych (projektowany rezerwat przyrody). Dalej szlak prowadzi przez Widno, Rolbik i Kaszubę. Przed Leśnem szlak przestaje podążać w górę Zbrzycy (na północ), a biegnie opodal Młosiny, jej dopływu do Leśna, a potem przez Orlik nad Jez. Młosino Wielkie, skąd lasami do Wiela (gmina Karsin), turystycznej wsi położonej nad Jez. Wielewskim, w cieniu Kalwarii Wielewskiej. Tu urodził się kaszubski poeta Hieronim Derdowski, to przy Domu Kultury mieści się Muzeum Ziemi Zaborskiej.
Najbardziej interesujące fragmenty szlaku to rezerwat ornitologiczny „Jezioro Laska”, zrekonstruowany starosłowiański piec chlebowy w Widnie, a w szczególności drewniany kościół w Leśnie.
Trasa szlaku:
Swornegacie Stanica PTTK Jez. Witoczno (0) – Zbrzyca (1,7) – Śluza (5,1) – Parszczenica (9,1) – Modziel (12,1) – Kłonecznica, most (14,8) – Laska (17,0) – Kulawa (17,8) – Widno (18,5) – Rolbik, most (22,5) – Kaszuba, młyn (27,5) – Leśno, kościół (32,4) – Orlik (35,4) – Lamk (36,0)– Jez. Wielkie Młosino (39,0) – Jez. Kły (40,6) – Wiele (48,2)
Szlak Brdy (niebieski)
Szlak Brdy wiedzie z miejscowości Męcikał skąd niebieskim szlakiem docieramy w pobliże mostu kolejowego i dalej wzdłuż Jez. Dybrzk do granic Parku Narodowego „Bory Tucholskie”. W przeciwnym kierunku nad jezioro Trzemeszno ścieżka wiedzie do Giełdonu, a dalej do Mylofu, słynącego w Polsce i za granicą, z pstrągarni, z której ryby w różnej postaci można skosztować pobliskim barze.
Trasa szlaku:
Konarzyny (0) – Małe Swornegacie (7,9) – Stara Piła (15,8) – Swornegacie (21,8) – Drzewicz (29,4) – PN „Bory Tucholskie” – Męcikał (38,6) – Mylof (45,9) – Rytel (50,6) – Bydgoszcz (161,8)
Szlak Zaborski (zielony)
Szlak o długości 41 km rozpoczyna się w Drzewiczu i prowadzi wzdłuż jezior: Łąckie i Małołąckie do leśnictwa Młynek. Mija okazały dąb i wiedzie wzdłuż jezior: Płęsno i Garliczno Duże. Docieramy do Laski, gdzie szlakiem niebieskim podążamy wzdłuż rzeki Kulawy i jeziora Głuche, aż do wsi: Wawrzynowo i Kruszyn, skąd docieramy do miejscowości Parzyn.
Stąd szlak kieruje się na wschód, przecina rzekę Zbrzycę i prowadzi do Leśna. Ostatni odcinek trasy prowadzi z Leśna na południe, wzdłuż Jez. Leśno Dolne, przechodzi przez rezerwat archeologiczny „Kamienne Kręgi”, mija zabudowania wsi Zalesie, łączy się z ruchliwą drogą wojewódzką nr 235, prowadzącą do Brus i kończy się w centrum miasta.
Na trasie szlaku znajduje się tzw. „Dolina Mnichów” z okazałymi jałowcami, dąb szypułkowy o obwodzie 803 cm, rezerwat przyrody „Jezioro Nawionek”. Wędrówka przebiega ciągiem jezior rynnowych.
Trasa szlaku:
Drzewicz (0,0) – Leśniczówka Młynek (3,6) – Laska (14,8) – Wawrzynowo (17,6) – Kubianowo (20,6) – Kruszyn (24,9) – Parzyn (27,9)– Leśno kościół (33,4) – Kręgi Kamienne (35,7) – Niechwaszcz (37,3) – Zalesie, Leśno (38,6) – Gacnik (40,6) – Brusy PKP (43,6)
Greenway Naszyjnik Północy (zielony)
Szlak rowerowy Greenway Naszyjnik Północy to pętla o długości 846,1 km, przebiegający przez 4 województwa: zachodniopomorskie, kujawsko – pomorskie, wielkopolskie i pomorskie.
Trasa szlaku (fragment biegnący przez powiat chojnicki):
Polnica (0) – Konarzyny (12,0) – Konarzynki (14,2) – Babilon (18,7) – Małe Swornegacie (25,0) – Kokoszka – Swornegacie (30,8) – Zbrzyca – Śluza (37,4) – Parszczenica – Modziel (44,1) – Laska (49,9) – Widno – Rolbik (53,8) – Kaszuba (59,7) – Leśno (63,2) – Lubnia (67,0)
Partyzancki Szlak Turystyczny im. Józefa Gierszewskiego (czarny)
Szlak partyzancki o gminę Brusy zahacza w okolicy wsi Skoszewo. W tym miejscu łączy się ze Szlakiem literackim im. Anny Łajming.
Poświęcony jest on pamięci żołnierzy TOW „Gryf Pomorski”, a w szczególności jednemu z jego komendantów – Józefowi Gierszewskiemu. Wszystkie miejscowości na szlaku związane są z życiem komendanta Gierszewskiego, który urodził się w Prądzonce, zaczynał karierę nauczyciela w Wojsku, zamordowany został w bunkrze nad Jez. Sarnowicze Wielkie koło Leśniczówki Dywan, a pochowany jest w Borzyszkowach.
Trasa szlaku:
Lipnica – Prądzona – Borzyszkowy – Wojsk – Hamer młyn – Prądzonka – Skoszewo – Sominy – Dywan – Pełki – Borsztal – Turzonka – Dziemiany
KASZUBSKA MARSZRUTA
Kaszubska Marszruta to nowatorska sieć ścieżek i szlaków rowerowych, powstała w powiecie chojnickim. Łączy ona gminy powiatu (Czersk,
Chojnice, Brusy i Konarzyny) i przebiega przez atrakcyjne turystycznie tereny ze znanymi miejscowościami letniskowymi Swornegaciei Charzykowy. W ramach projektu powstało 164,88 km oznakowanych szlaków rowerowych
(4 szlaki i jeden łącznik). Część szlaków (61,11 km) to specjalnie wybudowane ścieżki rowerowe, biegnące wzdłuż ruchliwych szos, co pozwala znacznie zwiększyć bezpieczeństwo rowerzystów. Poza tym oznakowano 103,77
km szlaków rowerowych, biegnących drogami asfaltowymi o małym natężeniu ruchu oraz drogami szutrowymi i gruntowymi. Projekt Kaszubskiej Marszruty obejmował również: budowę 12 miejsc odpoczynku, wykonanie 42 tablic informacyjnych, zawierających mapę oraz informacje o atrakcjach przyrodniczych i turystycznych okolicy, budowę 5 kładek nad jarami i potokami oraz przebudowę mostu na Brdzie w Babilonie i budowę 2 przejść dla płazów.
Foto:
- Gmina Brusy
- Zaborskie Towarzystwo Naukowe (Zbigniew Gierszewski)